آهن زنگ نزن کلاس ششم ابتدایی

آهن زنگ نزن چیست؟چه کسی فولادزنگ نزن رااختراع کرد؟

 

آهن زنگ نزن چیست؟چه کسی فولادزنگ نزن رااختراع کرد؟

آهن زنگ نزن چیست؟چه کسی فولادزنگ نزن رااختراع کرد؟

آهن به علت فراوانی آن درطبیغت ،فلزارزان قیمتی است امادوعیب بزرگ دارد.یکی آن که به آسانی زنگ می زندودیگرآن که درحالت خالص

استحکام کم تری دارد.

بیش ترآن چه که دراطراف خودبه عنوان آهن می شناسیم.درواقع آلیاژهای آهن اند.مثلاتیرآهن یامیل گرد که درساختمان سازی ازآن هااستفاده فراوان می شود،ازجنس فولادندنه آهن خالص.اماآلیاژچیست؟آلیاژمخلوطی ازفلزیافلزات یاغیرفلزات دیگر است.رایج ترین آلیاژآهن فولاد(steel) است که مخلوطی است ازآهن ومقدارکمی کربن(غیرفلز)مقدارکربن بین ۱/۰ تا ۵/۱ درصد است.کربن باعث افزایش استحکام آهن می شود.فولادبسیارمحکم ترازآهن خالص است.

بیش از۳۵۰۰ نوع فولادوجوددارد.تفاوت این فولادهادرمقدارکربن ودارابودن عناصردیگراست.فولادگرچه مقاوم وسخت است امااشکال زنگ زدن راهم چنان دارد.فولادزنگ نزن(stainless steel) نوعی فولاد است که دربرابر زنگ زدن مقاوم است وانواع مدرن آن هیچ گاه زنگ نمی زند.فولاد زنگ نزن حاوی آهن ،کربن،کروم ومعمولا نیکل است.درصدآهن،کروم ونیکل درانواع فولادهای ضدزنگ متفاوت است.فولادزنگ نزن رامی توان به دوگروه بزرگ تقسیم کرد:آن هایی که جذب آهن ربامی شوندوآن هایی که جذب آهن ربانمی شوند.

فراوان ترین نوع فولادزنگ نزن شامل ۱۸درصد کروم. ۸درصدنیکل وکم تراز۸/۰ درصدکربن است.این فولادجذب آهن ربانمی شود.ازاین فولادغالبادرتجهیزات صنایع غذایی و آشپزخانه ونیزصنایع لوله سازی استفاده می شود.

کشف این آلیاژ جدید، بدین گونه رخ داد که روزی دانشمندان متوجه شدند که اگر بر فولاد، حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد فلز « کُرُم » و اندکی « نیکل » بیفزایند، فولادی به دست می آید که در برابر اکسایش و زنگ زدگی و حمله اسیدها، مقاومت خواهد کرد.

مصارف فولاد زنگ نزن بسیار است. ما در زندگی روزانه ی خود با صدها جنس سر و کار داریم که همه از فولاد زنگ نزن، ساخـته شده اند. مانند: چاقو، دستگیره ی در،  سر چوگان گلف، لوازم برقی، وسایل ماهی گیری و بسیاری از چیزهای دیگر. فولاد  زنگ نزن بسیار خوب صـیقل می خورد و براق می شود. از این رو، می توان از آن  به جای آینه و نورافکن نیز استفاده کرد

در جایی که آینه شیشه ای، در معرض شکستن باشد به جایش فولاد زنگ نزن را همچون آینه، قرار می دهند، پس فولاد زنگ نزن همان فولاد معمولی است که مقداری کرم و گاهی نیز اندکی نیکل بر آن افزوده اند

آیا توجّه کرده اید که بعضی از فلزات زنگ می زنند و بعضی دیگر٬زنگ نمی زنند؟آهن معموأ زنگ می زند.به همین علّت است که وقتی رنگ قسمتی از بدنه اتومبیل از بین می رود٬هوا باعث می شود که آهن یر قسمت رنگ شده خیلی زود زنگ بزند .

چرا آهن زنگ می زند؟برای آن که آهن با اکسیژن موجود در هوا ترکیب می شود و اکسیدآهن قرمز رنگ را(که همان زنگ آهن است)تولید می کند.در هر صورت٬نوعی آهن وجود دارد که زنگ نمی زند.اختراع یا کشف این آهن امری تصادفی بود!در سال۱۹۱۳ ٬هری بریرلی٬ که متخصص ذوب فلزات بود٬برای ساختن لوله تفنگ٬دنبال فلزی مناسب می گشت.از این رو فلزات گوناگون را با هم ترکیب کردو آلیاژهای مختلفی به دست آورد.امّا پس از انجام آزمایش ها٬تمام نمونه ها را به گوشه ای انداخت.چند ماه بعد متوجّه شد در حالی که همه نمونه های دور ریخته شده٬زنگ زده اند٬یکی از آنها زنگ نزده است !

نکته: آلیاژ فلزی است که از ترکیب دو یا چند فلز به دست می آید.

 بریرلی این آلیاژ را با دقّت بررسی کرد و فهمید که ۱۴٪آن کروم است.به این ترتیب فلز زنگ نزن یااستنلس استیل وارد زندگی بشر شد.امروزه اغلب لوازم آشپزخانه ها از آهن زنگ نزن هستند.جنس بیشتر دیگ ها٬کتری ها٬ماهی تابه ها٬قاشق و چنگال ها٬چاقو ها و لگن ظرفشویی آشپزخانه ها از آهن زنگ نزن است؛همین طور بسیاری از لوازم جرّاحی و قطعات خودرو ها از این فلز ساخته می شوند.

بر این اساس به پنج گروه اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

- فولاد زنگ‌ نزن فریتی      - فولاد زنگ نزن مارتنزیتی      – فولاد زنگ‌ نزن آستنیتی

- فولاد زنگ‌ نزن آستنیتی-فریتی            - فولاد زنگ‌ نزن رسوب سختی